Ιστορική αλλαγή «χωρίς αιματοχυσία».

Πρωτόγνωρα μεγάλο ήταν το πλήθος που ξεχύθηκε στους δρόμους της Ασουνσιόν, πρωτεύουσα της Παραγουάης, την Κυριακή 20 Απρίλη το βράδυ, μετά τη νίκη του 57χρονου πρώην καθολικού επισκόπου, Φερνάντο Λούγκο, που σημαίνει το τέλος της ‘αυτοκρατορίας’ του κόμματος (Κολοράδο) που είναι 61 χρόνια τώρα στη διακυβέρνηση. Σ’ όλη την Παραγουάη φουντώνει η ελπίδα για ανατροπή της κλίκας που ξεζουμίζει επί δεκαετίες τη χώρα με τις πιο αυταρχικές μεθόδους, που είχαν κορυφωθεί την περίοδο της ναζιστικής δικτατορίας του Στρόεσνερ, (1954-1989), ο οποίος πέθανε ατιμώρητος το 2006 στη γειτονική Βραζιλία.

Ο συνασπισμός Πατριωτική Συμμαχία για την Αλλαγή (APC) πήρε 41%, έναντι 31% του Κόμματος Κολοράδο και 22% του πρώην πραξικοπηματία Oviedo, μέσα σε προεκλογικό κλίμα απειλών και βίας, με εξαγορές ψήφων μέχρι και δολοφονίες.

Ο απερχόμενος πρόεδρος, που την προηγούμενη μέρα εκτόξευε προβοκάτσιες ότι οι αριστεροί συγκεντρώνουν εκρηκτικά και ότι τρομοκρατικές ομάδες από τη Βενεζουέλα και την Κολομβία βρίσκονται στη χώρα για να δημιουργήσουν έκτροπα αν νικήσει η αντιδεξιά συμμαχία, αναγκάστηκε να δηλώσει έκπληκτος ότι για πρώτη φορά στην Παραγουάη αλλάζει χέρια η εξουσία … «χωρίς αιματοχυσία»!!

Η Συμμαχία για την Αλλαγή

Η Συμμαχία μ’ επικεφαλής τον Φερνάντο Λούγκο δημιουργήθηκε πριν έναν περίπου χρόνο και συμμετέχουν 9 κόμματα και 20 κινηματικές οργανώσεις, με έντονη παρουσία αγροτών και νεολαίας. Αριθμητικά κυριαρχεί το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα, το Αυθεντικό Φιλελεύθερο Ριζοσπαστικό (PLRA), στο οποίο ανήκει και ο υποψήφιος αντιπρόεδρος, ενώ οι αριστερότερες συνιστώσες είναι το

Κόμμα Κίνημα για το Σοσιαλισμό (P-MAS) και το Κίνημα Τοκοχόχα (στα γουαρανί η λέξη σημαίνει ‘ισότητα στη ζωή’). Το πρώτο ξεχώρισε στους αγώνες για το τέλος της ‘μαφιοκρατίας’ στις δημόσια διοίκηση και για εκδημοκρατισμό, το δεύτερο στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων της Παραγουάης στο υδροηλεκτρικό φράγμα Ιταϊπού που καταπατούνται από τη Βραζιλία.

Το Κίνημα Τοκοχόχα έδωσε τέσσερις νεκρούς στην προεκλογική περίοδο. Πέντε μέρες πριν τις εκλογές πυροβόλησαν τον ηγέτη του, Αλφρέδο Άβαλος μέσα στο σπίτι του, τον τραυμάτισαν σοβαρά και σκότωσαν τη γυναίκα του.

Οι άξονες που προκρίνει η Συμμαχία είναι τέσσερις: «Ολοκληρωμένη Αγροτική Μεταρρύθμιση» που σημαίνει κάτι περισσότερο από απλή διανομή γης προς όφελος των φτωχών, «οικονομική αναζωογόνηση με έμφαση στην κοινωνική ισότητα», «Αποκομματικοποίηση» των δημοσίων θεσμών και «ανεξαρτησία της δικαιοσύνης». Παρά την εκλογή του Λούγκο στην Προεδρία, η Συμμαχία είναι μειοψηφία στο κοινοβούλιο, όπου κυριαρχούν τα δύο δεξιά κόμματα με 60% περίπου.

Η Παραγουάη, η δεύτερη φτωχότερη χώρα της Ν.Αμερικής μετά την Βολιβία, έχει 6,5 εκατομμύρια κατοίκους, βρίσκεται ανάμεσα σε Αργεντινή, Βραζιλία, Βολιβία, και δεν έχει διέξοδο στη θάλασσα ωστόσο ελέγχει τα μεγαλύτερα ποτάμια της περιοχής. Η οικονομία της είναι κυρίως αγροτική, με τους βαρόνους της σόγιας να κυριαρχούν. Περισσότεροι από το 50% του πληθυσμού ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και το 35% στην απόλυτη εξαθλίωση, ενώ οι μετανάστες που φεύγουν τροφοδοτούν τους γείτονες με φτηνή εργατική δύναμη. Το 2,5% των ιδιοκτητών κατέχει το 70% της γης, η καθεστωτική μαφία χρησιμοποιεί τη χώρα για διεθνές λαθρεμπόριο και φορολογικό παράδεισο, ενώ φρουρούν τα πλούτη τους με αδίστακτους ιδιωτικούς στρατούς. Ωστόσο υπάρχουν σοβαρά αποθέματα πετρελαίου και υδάτινων πόρων. Με δύο μεγάλα φράγματα, εξάγει ηλεκτρική ενέργεια σε Αργεντινή και Βραζιλία, που αποτελεί σημαντικό μέρος των εσόδων της. Επίσης, υπάρχει ισχυρή κληρονομιά των ιθαγενών γουαρανί, η γλώσσα των οποίων είναι επίσημη γλώσσα, μαζί με την ισπανική.

Στην Παραγουάη υπάρχουν τρία θέματα ταμπού, πασίγνωστα, όμως ελάχιστοι τολμούν να πάρουν σαφή θέση γι’ αυτά. Το ένα είναι η θεωρία για την «έδρα της διεθνούς τρομοκρατίας» (Αλ-Κάϊντα κλπ) στα τριπλά σύνορα, το άλλο είναι η παρουσία στρατού και παραστρατιωτικών ομάδων των Η.Π.Α με απόλυτη ασυλία και ασυδοσία, και τέλος το θέμα του πετρελαίου.

Ο Φερνάντο Λούγκο και η Μεταρρύθμιση

Γεννημένος σε μια φτωχή επαρχία, σε οικογένεια με θύματα της δικτατορίας, ο Λούγκο έγινε καθολικός μοναχός το 1971 και αφιερώθηκε σε ιεραποστολές. Εντάχθηκε στο ρεύμα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης και συμμετείχε σε αποστολές στο Εκουαδόρ μαζί με τον Λεόνιδας Προάνιο, τον αποκαλούμενο «Επίσκοπο των Φτωχών». Το 1994 γίνεται ο ίδιος επίσκοπος στην πιο φτωχή επαρχία της Παραγουάης ενώ εξακολουθεί να παίρνει θέση στο πλευρό των κοινωνικά αδικημένων. Το 2006 αναλαμβάνει την ηγεσία του Κινήματος Αντίστασης των Πολιτών, όπου συμμετέχουν 5 κόμματα και πολλές κινηματικές οργανώσεις. Όταν αποφασίζει να παραιτηθεί από την εκκλησιαστική ιεραρχία ο Πάπας Ράτζινγκερ, φανατικός εχθρός της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, δεν δέχεται την παραίτησή του και τον αποπέμπει μερικούς μήνες αργότερα. Στην προεκλογική περίοδο είχε την υποστήριξη όλου του φάσματος της λατινοαμερικάνικης αριστεράς. Όλοι θεωρούν την εκλογή Λούγκο άλλο ένα βήμα στη λεγόμενη αριστερή στροφή της Λατινικής Αμερικής και πράγματι και ο ίδιος δηλώνει ότι συντάσσεται με τους Κίρτσνερ (Αργεντινή), Μπατσελέτ (Χιλή), Κορρέα (Εκουαδόρ), Μοράλες (Βολιβία), Τσάβες (Βενεζουέλα). Ο πολιτικός του λόγος παρότι μετριοπαθής ακούγεται ριζοσπαστικός για τα δεδομένα της Παραγουάης. Προφανώς, η (ισχνή) μεσαία τάξη και μια μερίδα του κεφαλαίου επιδιώκει μια πιο ισόνομη διανομή του πλούτου, εκτιμώντας ότι μπορεί να λειτουργήσει ένας πιο ‘μοντέρνος’ καπιταλισμός, βασισμένος στο νόμο και όχι στη ‘ληστεία’ και τη ‘μαφία’. Ανεξάρτητα από τις προθέσεις του Λούγκο και τις δυνατότητες της Συμμαχίας, οι προοπτικές για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, ούτως ή άλλως περιορίζονται λόγω των συσχετισμών στο κοινοβούλιο και σε τελευταία ανάλυση εξαρτώνται από τους συσχετισμούς στους κοινωνικούς αγώνες και στους δρόμους. Η ‘ηχηρή’ αλλαγή στην προεδρία μπορεί να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα πολιτικοποίησης και διεκδικήσεων.